పితృ కర్మ అనగా మన పూర్వీకులకు (పితృదేవతలకు) ఆచరించే కర్మలు. హిందూ ధర్మంలో, మనకు జన్మనిచ్చిన, జీవన మార్గం చూపిన తల్లిదండ్రులు, పూర్వీకులు మరణించిన తర్వాత వారి ఆత్మ శాంతి కోసం శాస్త్రోక్తంగా చేసే కార్యక్రమాలను పితృ కర్మలు అంటారు.
📌 పితృ కర్మ ఎందుకు చేయాలి?
- పితృ దోష నివారణ కోసం – పూర్వీకుల అనుగ్రహం లేనిదే మనకు కష్టాలు, ఆర్థిక ఇబ్బందులు, సంతాన సమస్యలు, అనారోగ్య సమస్యలు ఎదురవుతాయని హిందూ గ్రంథాలు చెబుతున్నాయి.
- కుటుంబ శ్రేయస్సు కోసం – మన పితృదేవతలు సంతోషించి కుటుంబానికి మంచి అనుగ్రహాన్ని ప్రసాదిస్తారు.
- పితృ ఋణం తీర్చుకోవడం కోసం – హిందూ ధర్మం ప్రకారం, మనం మూడు రకాల ఋణాల బంధంలో ఉంటాం:
- దేవ ఋణం – దేవతలను ఆరాధించడం ద్వారా తీర్చుకోవాలి.
- ఋషి ఋణం – గురువులను సేవించడం ద్వారా తీర్చుకోవాలి.
- పితృ ఋణం – తల్లిదండ్రులను సేవించి, వారి మరణానంతరం పితృ కర్మలను చేయడం ద్వారా తీర్చుకోవాలి.
📌 పితృ కర్మలు ఎంతకాలం చేయాలి?
✔ తండ్రి లేదా తల్లి మరణించిన తర్వాత పితృ కర్మలు 13 రోజుల పాటు (అంత్య క్రియలు) నిర్వహించాలి.
✔ ప్రతి అమావాస్య నాడు తర్పణం చేయాలి.
✔ పితృ పక్షం (మహాలయ పక్షం) 16 రోజులు (భాద్రపద మాసం / ఆశ్వయుజ మాసం) పితృ తర్పణం చేయడం చాలా ముఖ్యమైనది.
✔ వార్షిక శ్రాద్ధం ప్రతి సంవత్సరం చేయాలి.
📌 పితృ కర్మల ముఖ్యమైన విధానాలు (Types of Pitru Karma)
1. అంత్య క్రియలు (Antya Kriya) – మరణానంతర కర్మలు
✔ వ్యక్తి మరణించిన వెంటనే 10 రోజుల పాటు వివిధ విధంగా కర్మలు నిర్వహించాలి.
✔ ఈ సమయంలో “గాయత్రి మంత్రం”, “గర్విత మంత్రం”, “మహామృత్యుంజయ మంత్రం” మొదలైనవి జపించాలి.
✔ శాస్త్రోక్తంగా పిండ ప్రదానం చేయాలి.
2. పితృ తర్పణం (Pitru Tarpanam)
✔ తర్పణం అంటే నదీ తీరంలో లేదా ఇంట్లో, నీటిలో, కుశగ్రాసాలతో నీరు వదిలి పితృదేవతలను తృప్తిపరచడం.
✔ బ్రాహ్మణులు మరియు ఇతర గృహస్తులు ఈ తర్పణాన్ని అమావాస్య రోజున, సంక్రాంతి, గ్రహణ సమయాల్లో చేయడం శ్రేయస్సుగా చెప్పబడింది.
✔ తర్పణం చేసే విధానం:
- పవిత్రంగా స్నానం చేయాలి.
- కుశగ్రాసాన్ని చేతిలో ధరించి తర్పణ మంత్రాలను జపించాలి.
- “ఓం పితృభ్యో నమః” అని చెప్పుకుంటూ నీటిలో తర్పణం చేయాలి.
తర్పణం ఎక్కడ చేయాలి?
✔ పవిత్ర నదీ తీరాల్లో (గంగ, గోదావరి, కృష్ణ, కవేరి, తుంగభద్ర, నర్మదా) తర్పణం చేస్తే విశేష ఫలితాలు ఉంటాయి.
✔ గయా (Gaya), కాశీ (Kashi), ప్రయాగ (Prayag), బద్రీనాథ్ (Badrinath) లాంటి క్షేత్రాలలో పితృ తర్పణం చేయడం చాలా ఉత్తమం.
3. పితృ పక్ష శ్రాద్ధం (Mahalaya Paksha Shraddha)
✔ పితృ పక్షం అనగా భాద్రపద మాసం (సెప్టెంబర్ – అక్టోబర్) లో వచ్చే 16 రోజుల కాలం.
✔ ఈ కాలంలో చేసే శ్రాద్ధం అత్యంత పవిత్రమైనది.
✔ ప్రతీ సంవత్సరం పితృ పక్షం లో గోధూళి వేళ తర్పణం చేసి, అన్నదానం, దానం చేయడం ఉత్తమం.
పితృ పక్షంలో ఏమి చేయాలి?
✔ పిండ ప్రదానం చేయాలి.
✔ బ్రాహ్మణ భోజనం (Brahmin Bhojanam) చేయించాలి.
✔ ధానం (తిల ధానం, వస్త్ర ధానం, గోధానం) చేయాలి.
✔ నిరాధారులైన వారికి భోజనం పెట్టడం వల్ల పితృ దేవతలు ప్రసన్నమవుతారు.
4. వార్షిక శ్రాద్ధం (Annual Shraddha)
✔ ఇది మరణించిన రోజున ప్రతి సంవత్సరం చేయాల్సిన కర్మ.
✔ బ్రాహ్మణులను ఆహ్వానించి, వారికి భోజనం పెట్టడం, దానం చేయడం ద్వారా పితృదేవతలు సంతోషిస్తారు.
శ్రాద్ధం చేసే విధానం
✔ శ్రాద్ధం రోజున పవిత్రంగా స్నానం చేయాలి.
✔ బ్రాహ్మణులకు పిండ ప్రదానం చేయాలి.
✔ “ఓం నమో భగవతే వాసుదేవాయ” మంత్రాన్ని జపించాలి.
✔ గోవు, కుక్క, కాగ, పక్షులకు అన్నదానం చేయాలి.
📌 పితృ కర్మలు చేస్తే కలిగే లాభాలు
✔ కుటుంబానికి ఐశ్వర్యం, ఆరోగ్యం, సుఖసంతోషాలు వస్తాయి.
✔ పితృదేవతలు సంతోషించి మన బంధువులను కాపాడతారు.
✔ సంతాన లాభం, మంచి ఉద్యోగం, వివాహం వంటి అంశాల్లో అడ్డంకులు తొలగిపోతాయి.
✔ పితృ దోషం (Pitru Dosha) నివారణ జరుగుతుంది.
✔ అకాల మరణాలు, అనారోగ్య సమస్యలు, కుటుంబ విభేదాలు తొలగిపోతాయి.
📌 ఎవరు పితృ కర్మ చేయాలి?
✔ పెద్ద కుమారుడు తండ్రి మరణించిన తర్వాత పితృ కర్మ చేయాలి.
✔ తండ్రి లేకపోతే తమ్ముడు లేదా మరొక కుటుంబ సభ్యుడు తర్పణం చేయవచ్చు.
✔ స్త్రీలు పితృ తర్పణం చేయవచ్చా?
- సాధారణంగా పురుషులు మాత్రమే చేస్తారు. కానీ, ఏక పుత్రికా వంశంలో (Only daughter in the family) స్త్రీలు కూడా పితృ కర్మ చేయవచ్చు.
📌 పితృ కర్మలలో నిషేధితమైన పనులు
❌ పితృ పక్షంలో శుభకార్యాలు (వివాహం, గృహప్రవేశం) చేయకూడదు.
❌ మద్యం, మాంసాహారం తీసుకోకూడదు.
❌ శ్రాద్ధ సమయంలో కోపం, దుర్వార్తలు మాట్లాడకూడదు.
❌ శ్రాద్ధానంతరం తాంబూలం తీసుకోవద్దు.
🙏 ముగింపు
పితృ కర్మలు అనేవి కేవలం ఓ ఆచారం మాత్రమే కాకుండా, మన పూర్వీకుల పట్ల చూపే కృతజ్ఞతా భావానికి ప్రతీక. వీటిని శాస్త్రోక్తంగా చేయడం వల్ల కుటుంబ శ్రేయస్సు, ఆరోగ్యం, ధనసంపత్తి, సంతాన సాఫల్యం, పితృ దోష నివారణ జరుగుతాయి. అందువల్ల ప్రతి హిందువు శ్రద్ధగా ఈ కర్మలను చేయడం చాలా అవసరం. 🙏